Όταν τα Νεφρά λειτουργούν καλά, καθαρίζουν το αίμα από τις τοξικές και περιττές ουσίες που περιέχει. Όταν όμως η λειτουργία τους δεν είναι καλή τότε μπορεί να χρειασθεί να υποβάλλεστε στην διαδικασία της «αιμοκάθαρσης» ώστε να διατηρήσετε τον οργανισμό σας υγιή.
Όταν ο γιατρός σας συστήσει πως πρέπει να κάνετε αιμοκάθαρση, θα πρέπει να προετοιμάσετε μια «αγγειακή προσπέλαση» στο σώμα σας (συνήθως στα χέρια), μέσω της οποίας θα υποβάλλεσθε περιοδικά σε αιμοκάθαρση.
Τι είναι η «αγγειακή προοσπέλαση» και πως λειτουργεί;
Η αγγειακή προσπέλαση αποτελεί τον τρόπο μέσω του οποίου θα κάνετε αιμοκάθαρση.
Για να κάνετε όμως αιμοκάθαρση θα πρέπει το αίμα σας να μπορεί να «μεταφερθεί» από το σώμα σας σε ένα εξωτερικό μηχάνημα που λέγεται Τεχνητός Νεφρός.
Εκεί θα περάσει από διάφορα φίλτρα που θα ξεχωρίσουν και θα απομακρύνουν τις βλαβερές ουσίες που περιέχει. Ακολούθως, το καθαρό αίμα θα μεταφερθεί πάλι πίσω στο σώμα σας μέσω ενός λεπτού σωλήνα. Αυτή η μεταφορά του αίματος από και προς το σώμα γίνεται μέσω της «Αγγειακής σας Προσπέλασης»
Υπάρχουν τρείς τύποι αγγειακών προσπελάσεων που κάθε ένας έχει πλεονεκτήματα και κάποια μειονεκτήματα.
Ποια είδη αγγειακών προσπελάσεων έχουμε;
Υπάρχουν 3 τύποι αγγειακών προσπελάσεων
- Οι φίστουλες
- Τα αρτηριοφλεβικά μοσχεύματα
- Οι Κεντρικοί Φλεβικοί Καθετήρες
Κάθε μία από αυτές τις προσπελάσεις μπορεί να χαρακτηρίζεται από τις θέσεις στις οποίες εφαρμόζεται στο σώμα αλλά και από τρόπο και την πολυπλοκότητα που εφαρμόζονται.
Ας τις δούμε πιο αναλυτικά:
Φίστουλα
Η φίστουλα δημιουργείται – συνήθως στα χέρια – με μια μικρή αλλά λεπτή αγγειοχειρουργική επέμβαση. Με τοπική συνήθως αναισθησία ο αγγειοχειρουργός θα κάνει μια μικρή τομή σε κατάλληλο σημείο στο δέρμα του χεριού. Μέσω αυτής αφού βρεί μια προκαθορισμένη κατάλληλη αρτηρία και μια επιφανειακή φλέβα, θα τις ενώσει έτσι ώστε το αίμα να οδηγηθεί από την αρτηρία προς την φλέβα. Οι αρτηρίες έχουν πάντοτε μεγαλύτερη ποσότητα και πίεση αίματος σε σχέση με τις φλέβες. Έτσι προοδευτικά η φλέβα που δέχεται το αίμα της αρτηρίας αυξάνει σε μέγεθος και σε όγκο αίματος που μεταφέρει. Αυτό την καθιστά εύκολα ψηλαφητή στην πορεία της κάτω από το δέρμα του χεριού. Ο σκοπός είναι να μεγαλώσει αρκετά, ώστε εύκολα να μπορέσει να παρακεντηθεί με μια μικρή βελόνα που συνδέεται με λεπτό σωλήνα οδηγώντας έτσι το αίμα από τη φίστουλα στο μηχάνημα του Τεχνητού Νεφρού. Αφού καθαριστεί εκεί το αίμα, με μια αντίστροφη πορεία θα οδηγηθεί ξανά πίσω στη φίστουλα με μια δεύτερη παρακέντηση λίγο πιο κεντρικά από την πρώτη.
Αφού δημιουργηθεί χειρουργικά η φίστουλα, δεν είναι αμέσως ώριμη να χρησιμοποιηθεί. Αυτό θα απαιτήσει ένα χρονικό διάστημα που κυμαίνεται από 1 έως 3 μήνες. Γι’ αυτό είναι πολύ σημαντική η στενή παρακολούθηση από τους γιατρούς και η έγκαιρη προετοιμασία της φίστουλας καιρό πριν χρειασθείτε αιμοκάθαρση.
Η φίστουλα είναι πάντα η αγγειακή προσπέλαση που προτιμάται. Και αυτό γιατί έχει – συνήθως -μεγαλύτερο χρόνο ζωής και σημαντικά μικρότερη πιθανότητα μόλυνσης ή δυσλειτουργίας.
Αρτηριοφλεβικά μοσχεύματα
Μερικές φορές δεν υπάρχουν κατάλληλα αγγεία στα χέρια ώστε να δημιουργηθεί φίστουλα. Αυτό μπορεί να συμβεί είτε όταν οι φλέβες στα χέρια είναι πολύ μικρές (υποπλαστικές), είτε γιατί μπορεί να έχουν στενέψει ή θρομβωθεί από προηγούμενες παρακεντήσεις για αιμοληψίες ή ορούς.
Σε αυτές τις περιπτώσεις ο αγγειοχειρουργός μπορεί να σας τοποθετήσει ένα μόσχευμα στο χέρι. Το μόσχευμα είναι ένας βιοσυμβατός εύκαμπτος μικρός συνθετικός σωλήνας, που τοποθετείται κάτω από το δέρμα του χεριού σας και παίζει τον ρόλο της φίστουλας. Στην μια άκρη του συνδέεται με μια κατάλληλη αρτηρία ενώ στην άλλη με μια φλέβα. Έτσι το αίμα από την αρτηρία ρέει μέσα στο μόσχευμα και από εκεί επιστρέφει στη φλέβα.
Όταν χρειάζεται να γίνει αιμοκάθαρση, οι βελόνες τοποθετούνται (δια του δέρματος) στο μόσχευμα όπως ακριβώς γίνεται και στη φίστουλα.
Το μόσχευμα δεν χρειάζεται τόσο μεγάλο χρόνο ωρίμανσης όσο η φίστουλα. Συνήθως αρκούν 2-4 εβδομάδες όσο δηλαδή χρειάζεται η επούλωση και ενσωμάτωση του υλικού του μοσχεύματος στο χέρι.
Μειονέκτημά τους αποτελεί η πιο συχνή μόλυνση που παρουσιάζουν σε σχέση με τις φίστουλες ενώ θρομβώνονται ευκολότερα. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να διαρκούν συνολικά λιγότερο χρόνο.
Κεντρικοί Φλεβικοί Καθετήρες
Είναι εύκαμπτοι λεπτοί σωλήνες που φέρουν δύο αυλούς στο εσωτερικό τους. Τοποθετούνται με μια μικρή επέμβαση, συνήθως σε κάποια μεγάλη φλέβα στον τράχηλο. Το ένα άκρο τους οδηγείται μέσω αυτής της φλέβας προς τον θώρακα δίπλα στην καρδιά όπου υπάρχει άφθονη ποσότητα αίματος. Tο άλλο άκρο, που καταλήγει σε δύο ξεχωριστούς λεπτούς σωλήνες, παραμένει έξω από το σώμα όπου και στερεώνεται με ράμμα ώστε να μην μετακινηθεί.
Υπάρχουν δύο είδη Φλεβικών Καθετήρων: Οι προσωρινοί και οι μόνιμοι.
Οι προσωρινοί χρησιμοποιούνται όταν απαιτείται αιμοκάθαρση για σύντομο χρονικό διάστημα (συνήθως μέχρι 1 μήνα).
Οι μόνιμοι καθετήρες χρησιμοποιούνται στην περίπτωση που δεν υπάρχει δυνατότητα για φίστουλα ή μόσχευμα ή όταν η κατάσταση του ασθενή είναι ιδιαίτερα επιβαρυμένη που δεν επιδέχεται άλλες αγγειακές προσπελάσεις.
Οι καθετήρες αποτελούν την τελευταία μας επιλογή για διενέργεια αιμοκάθαρσης σε έναν ασθενή. Και αυτό γιατί μολύνονται ή δυσλειτουργούν πολύ συχνότερα σε σχέση με τις φίστουλες ή τα μοσχεύματα ενώ η αιμοκάθαρση που προσφέρουν δεν είναι η ιδανική.
Η διαδικασία της αιμοκάθαρσης με τους καθετήρες διαφέρει ελαφρά σε σχέση με τις άλλες προσπελάσεις. Εδώ οι γραμμές που οδηγούν και επιστρέφουν το αίμα από το μηχάνημα του Τεχνητού Νεφρού, συνδέονται απ’ ευθείας με το τμήμα του καθετήρα που βρίσκεται έξω από το σώμα χωρίς να χρειάζεται παρακέντηση με βελόνα.
Το ποια αγγειακή προσπέλαση θα δημιουργηθεί σε κάθε ασθενή εξαρτάται από πολλούς παράγοντες μεταξύ των οποίων οι σπουδαιότεροι είναι:
- Η καταλληλότητα των αγγείων του ασθενή,
- η κλινική του κατάσταση
- Η εμπειρία του αγγειοχειρουργού που θα διενεργήσει την προσπέλαση.
Είναι επίσης σημαντικό ο γιατρός που θα σας χειρουργήσει να λαμβάνει υπόψιν του και την «οικονομία» που πρέπει να κάνει στις θέσεις που μπορεί να δημιουργηθεί αγγειακή προσπέλαση μιας και οι θέσεις αυτές δεν είναι ανεξάντλητες. Αυτό θα δώσει την δυνατότητα να δημιουργηθούν μελλοντικά, εάν χρειασθεί, και άλλες αγγειακές προσπελάσεις ιδίως στα χέρια, που θα εξασφαλίσουν απρόσκοπτη και αποδοτική αιμοκάθαρση.
